Ρόζα Σάκελ πέθανε σε μια μέρα όπως σήμερα του 1994 στη Μαδρίτη. Το έργο του πλαισιώνεται μέσα στο Ισπανική λογοτεχνία στην εξορία μετά τον Εμφύλιο. Γεννημένος στις Βαγιαδολίδ, ήταν σχεδόν άγνωστη για πολλά χρόνια και η αναγνώριση της ήρθε ήδη σε βαθιά γεράματα. Ανάμεσα στα πεζά του έργα συγκαταλέγονται Icada, Νεβάδα, Diada, μυθιστορήματα πριν από το χρόνο, δοκίμια όπως Η εξομολόγηση, μια αυτοβιογραφία Από την ανατολή του ηλίου ή μια τριλογία που αποτελείται από Θαύματα γειτονιά, Ακρόπολη y Φυσικές επιστήμες. Με αρκετά βραβεία όπως το Βραβείο Ισπανικών Γραμμάτων το 1987, τον τίτλο του γιατρού τιμητική αιτία ή από το Πανεπιστήμιο του Βαγιαδολίδ το 1989 με το Χρυσό Μετάλλιο για την Αξία στις Καλές Τέχνες, έγραψε επίσης ποίηση. Από αυτήν πάνε αυτά επιλεγμένα ποιήματα ως ενθύμιο.
Rosa Chacel - Επιλεγμένα ποιήματα
Οι ναυτικοί
Είναι αυτοί που ζουν αγέννητοι στη γη:
μην τους ακολουθείς με τα μάτια σου,
το σκληρό σου βλέμμα, τρέφεται με σταθερότητα,
πέφτει στα πόδια του σαν ανήμπορος κλάμα.
Είναι αυτοί που ζουν στην υγρή λήθη,
ακούγοντας μόνο τη μητρική καρδιά που τα κουνάει,
ο παλμός της ηρεμίας ή της καταιγίδας
όπως το μυστήριο ή το τραγούδι ενός αγαπημένου περιβάλλοντος.
Ο Απόλλωνας
Κάτοικος των ευρειών πυλών
όπου η δάφνη της σκιάς κρύβει την άρπα της αράχνης,
όπου οι ακαδημαϊκές πλάκες,
όπου τα σεντούκια και τα πλήκτρα σίγασης,
όπου το πεσμένο χαρτί
καλύπτει τη σκόνη με εύθραυστο βελούδο.
Η σιωπή που υπαγορεύει το χέρι σου,
η γραμμή ανάμεσα στα χείλη σου διατηρήθηκε,
η υπέρτατη μύτη σου εκπνέει μια ανάσα
σαν αεράκι στα λιβάδια,
από δίδυμες πλαγιές που διασχίζουν τις κοιλάδες του στήθους σου,
και γύρω από τους αστραγάλους σου ένα κενό
χλωμό σαν την αυγή!
Αιώνια, αιώνια ένα σύμπαν στην εικόνα σου!
Με το μέτωπό σου στο ύψος της πλίνθου σου,
Προερχόμενος από άδεια αριθμητική σαν μοναστήρια,
των καταπιεσμένων ουρανών σαν λουλούδι ανάμεσα στις σελίδες,
αιώνια! Είπα και από τότε,
αιώνια! λένε.
Φιλώ τη φωνή μου, που εκφράζει την εντολή σου,
Αφήνω και πηγαίνω κοντά σου, σαν περιστέρι
υπάκουο στο πέταγμα του,
ελεύθερος στο κλουβί του νόμου σου.
Το ίχνος της νόρμάς σου, στον βασάλτη
της σκοτεινής μου αθωότητας,
το πέρασμα του βέλους σου για πάντα!
Και μέχρι το τέλος το καμάρι σου.
Σχετικά με μένα, μόνο αιώνια
η εντολή σου για το φως, την αλήθεια και τη μορφή.
Σε έναν κορσέ από ζεστά εντόσθια...
Σε κορσέ από ζεστά εντόσθια
κοιμάται ένα αστέρι, ένα λουλούδι του πάθους ή ένα τριαντάφυλλο,
κι εκεί η αγνή Εσθήρ, η μυστηριώδης
Η Κλεοπάτρα και εκατό άλλες παράξενες βασίλισσες
με άγριες χειρονομίες και ανείπωτα τεχνάσματα
Φωλιάζουν ανάμεσα σε θρόισμα κισσού.
Εκεί βράζει το ρουμπίνι που δεν ξεκουράζεται,
μαδώντας τις αράχνες μελίκα άρπες τους.
Εκεί στο δισκοπότηρο της σκιερής νύχτας
τα μαργαριτάρια της χύνει το σκοτεινό αηδόνι.
Εκεί αναπαύεται το πιστό λιοντάρι της ημέρας.
Στο κρυμμένο σουσαμι χρηματοκιβώτιο
φυλάξτε τη βρύση της φαντασίας
από την πηγή που βράζει η καθαρή φωτιά.
Βασίλισσα Άρτεμις
Καθισμένος, όπως και ο κόσμος, στο δικό σου βάρος,
η γαλήνη των πλαγιών στη φούστα σου απλωμένη,
η σιωπή και η σκιά των θαλάσσιων σπηλαίων
δίπλα στα πόδια που κοιμάσαι.
Σε ποιο βαθύ υπνοδωμάτιο δίνουν τις βλεφαρίδες σας
όταν σηκώνετε βαριά σαν κουρτίνες, αργά
όπως νυφικά σάλια ή κουρτίνες κηδείας ...
σε ποια πολυετή παραμονή κρυμμένη από το χρόνο;
Πού βρίσκεται το μονοπάτι που ανακαλύπτουν τα χείλη σου,
σε ποιο σαρκικό χάσμα κατεβαίνει ο λαιμός σου,
Ποιο αιώνιο κρεβάτι ξεκινά στο στόμα σας;
Το κρασί της στάχτης εκπνέει το πικρό του αλκοόλ
ενώ το ποτήρι εκπέμπει, με την παύση του, την ανάσα.
Δύο ατμοί ανεβάζουν τα μυστικά τους αρώματα,
εξετάζονται και μετρούνται πριν μπερδευτούν.
Γιατί η αγάπη λαχταρά τον τάφο της στη σάρκα.
θέλει να κοιμηθεί τον θάνατό του στη ζέστη, χωρίς να ξεχνά,
στο επίμονο νανούρισμα που μουρμουρίζει το αίμα
ενώ η αιωνιότητα χτυπά στη ζωή, αϋπνία.
Μια σκοτεινή, τρέμουσα μουσική
Μια σκοτεινή, τρεμάμενη μουσική
σταυροφορία κεραυνού και τρικ,
από κακές ανάσες, θεϊκές,
του μαύρου κρίνου και του τριαντάφυλλου του έμπου.
Μια παγωμένη σελίδα, που δεν τολμά
αντιγράψτε το πρόσωπο των ασυμβίβαστων μοίρων.
Ένας κόμπος βραδινών σιωπών
και μια αμφιβολία στην ακανθώδη τροχιά του.
Ξέρω ότι λεγόταν αγάπη. Δεν το έχω ξεχάσει,
ούτε αυτές οι σεραφικές λεγεώνες,
γυρίζουν τις σελίδες της ιστορίας.
Πλέξτε το πανί σας στη χρυσή δάφνη,
ενώ ακούς τις καρδιές να βουίζουν,
και πιες το αληθινό νέκταρ της μνήμης σου.
Το φταίξιμο
Οι ενοχές αυξάνονται το βράδυ,
το σκοτάδι τη φωτίζει,
το λυκόφως είναι η αυγή τους...
Αρχίζεις να ακούς τη σκιά από μακριά
όταν ο ουρανός είναι καθαρός ακόμα και πάνω από τα δέντρα
σαν μια γαλαζοπράσινη πάμπα, άθικτη,
και η σιωπή ταξιδεύει
οι ήσυχοι λαβύρινθοι των αρραγιανών.
Ο ύπνος θα έρθει: η εγρήγορση είναι αϋπνία.
Πριν πέσει η σκοτεινή αυλαία,
φωνάξτε τουλάχιστον, άντρες,
σαν το μεταλλικό παγώνι που τρίζει τον θρήνο του
σκισμένο στο κλαδί της αραουκαρίας.
Φωνάξτε με πολλές φωνές,
κρίμα ανάμεσα στα αμπέλια,
ανάμεσα στους κισσούς και τα αναρριχώμενα τριαντάφυλλα.
Αναζητήστε καταφύγιο στη γουιστέρια
με σπουργίτια και τσίχλες
γιατί το κύμα της νύχτας προχωρά
και η απουσία του φωτός,
και τον αδυσώπητο οικοδεσπότη του
των μαλακών βημάτων, ο κίνδυνος...